फित्ते जुका, एक खुकुराका रूपमा पाइने परजीवी रोग, सुँगुरको शरीरमा बाटोबाट फैलिन्छ र यो गीतमा घाइते गरेको खाद्यपदार्थहरूको माध्यमबाट मानव मस्तिष्कमा पुग्छ, जुनले स्नायुतान्त्रिक समस्या उत्पन्न गर्छ। न्यूरोलोजीमा विशेषज्ञ डा. अतुल मिश्रले तथाेपति गरेका केहि मामिलामा त्यसको प्रमाण प्रस्तुत गरेका छन्।
नेपालमा, फित्ते जुका सङ्क्रमणसँग जडान गरिएका न्यूरोलोजिकल रोगका मामिलामा कुनै विशेषज्ञ छाडिन्छैनन्। वृद्ध न्यूरोसर्जन डा. वसन्त पन्त अनुसार, फित्ते जुका बढीमा बढी मानिसहरूले बाँकी केहि रोगहरूसँग नेपालमा झडपिएका छन्, जसले मानव मस्तिष्कमा पुगेसँगै यो रोग पनि उत्पन्न हुन्छ भन्ने बताएका छन्।
संयुक्त राज्य अमेरिकामा स्थित डिजिज कन्ट्रोल र रोकथामको केन्द्र (सीडीसी)को अनुसार, सिस्टिसर्कोसिस एउटा यस्तो संक्रमण हो, जुन 'टेनिया सोलियम' परजीवीको लार्भाबाट हुन्छ। मानवमा यस रोगको संक्रमणले उत्पन्न भएको छ, जब प्रदूषित खाद्यमा फित्ते जुकाको फुल शरीरभित्र पुगेसँगै त्यो लार्भा निर्माण गर्दछ। यो लार्भा मांसपेशी र मस्तिष्कमा पुगेसँगै त्यसले सिस्ट बनाउँछ र त्यो सिस्ट मस्तिष्कमा पुगेकै अवस्थालाई 'न्युरो सिस्टिसर्कोसिस' भनिन्छ।
सीडीसीका अनुसार, फित्ते जुका को फुल खाएर संक्रमित भएको कुनै पनि व्यक्ति यदि त्यो समस्या बिरामी भए, तपाईंलाई तपाईंको शौचाले फित्ते जुका को फुलहरूले निस्केको मलहरूमार्फत समयमै पुरानो नपारेको हुन्छ।
नेपालमा, फित्ते जुकासँग सम्बन्धित न्यूरोलोजिकल रोगका मामिलाहरू एक विशिष्ट जनश्रुतिमा । वरिष्ठ न्यूरोसर्जन डा. वसन्त पन्तको अनुसार, फित्ते जुका द्वारा हुने न्यूरोलोजिकल सिस्टिसर्कोसिसको अवलोकनमा हेरिएको ७२ प्रतिशतको बढी मामिला खाद्यपदार्थहरूसँग जडान गरिएको छ।
फित्ते जुका, यसले सुँगुरको शरीरमा हुने एक प्रकारको रोग हो, जसले खुकुराको रूपमा परिणाम पर्खाइरहेको छ। यसले सुँगुरको बालीमा फैलिन्छ र यो जनसंख्यामा छैन। लार्भा रोगी भएको खाद्यपदार्थको सेवनले मानव मस्तिष्कमा फुल पर्खाउँछ, जसले न्यूरोलोजिकल विकारहरू उत्पन्न गर्दछ। डा. अतुल मिश्र, न्यूरोलोजीका विशेषज्ञ, यसले खुकुरा खानेबारे चर्चा गर्दैछ र खुकुरामा रहेका लोगहरूले खुकुरा खाने पछि सतत न्यूरोलोजिकल समस्याहरू अनुभव गरेका छन्।
नेपालमा, फित्ते जुका सम्बन्धित न्यूरोलोजिकल समस्याहरूले विशेष जातिले बाधित गरेका छैनन्। न्यूरोसर्जन डा. वसन्त पन्तका अनुसार, खुकुरा खाने बाद ७२ प्रतिशतका मामिलामा खुकुराबाट फित्ते जुका ल्याएका लोगहरू न्यूरो सिस्टिसर्कोसिसका साथै आम लक्षणहरूमा परेका छन्।
संयुक्त राज्य अमेरिकामा रहेको रोग नियन्त्रण र रोकथाम (सीडीसी) को अनुसार, सिस्टिसर्कोसिसले 'टेनिया सोलियम' परजीवीको लार्भाबाट हुने संक्रमण हो। मानवमा यो संक्रमण कुनै खाद्यपदार्थको माध्यममा फित्ते जुकाको फुल मन्त्रित गरेर उत्पन्न हुन्छ। यो लार्भा, मांसपेशी र मस्तिष्कमा पुग्छ र त्यहाँ सिस्ट बनाउँछ, जसले न्यूरो सिस्टिसर्कोसिस भनिन्छ।
सीडीसीका अनुसार, कुनै पनि व्यक्तिले फित्ते जुकाको फुलले संक्रमित भएपछि उसको न्यूरो सिस्टिसर्कोसिस हुन्छ, जब उसले सुँगुरमा पाइने फित्ते जुकाबाट संक्रमित व्यक्तिको शौचबाट निस्केको फित्ते जुकाका फुलहरू माध्यममा खाद्यपदार्थका साथै ताजा खान्छ।
डा. पन्तको अनुसार, समस्या लिएर उपचारको लागि उपस्थिति गरेका नेपालमा करिब ५०० व्यक्तिमध्ये तीन पटक फित्ते जुकाको फुल मस्तिष्कमा पुगेर आक्रमण भएका छन्।